نظریه دلبستگی بر این باور است كه صمیمی شدن با افراد خاص به عنوان یك مولفه اساسی ماهیت بشر می‌باشد. در صمیمت فرد می‌تواند افكار احساسات، آرزوها، ترس‌ها و موضوعات مهم زندگی خود را برای فرد دیگری افشاء كند و طرف مقابل نیز به او پاسخ مثبت می‌دهد و از وی مراقبت می‌كند. دلبستگی بین مادر و كودك شالوده اجتماعی شدن كودك را در سال‌های بعدی پی‌ریزی می‌كند. سایه این دلبستگی ایجاد شده در دوران كودكی در مراحل بعدی زندگی نیز تداوم می‌یابد و زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد . اما در بزرگسالی منبع دلبستگی ممكن است تغییر یابد و دلبستگی به همسر و افراد دیگر جایگزین دلبستگی به مادر گردد. طبق نظریه دلبستگی ، ناتوانی كودك در برقراری پیوند استوار با دوستانش، در سال‌های اولیه زندگی با ناتوانی او در برقراری روابط فردی نزدیك در دروه بزرگسالی ارتباط دارد . وقتی از زندگی مشترک صحبت می‌شود، عشق پای ثابت کار است. در زندگی مشترک، جدا از عشق، می‌توانیم درباره اصل رابطه نزدیک و صمیمانه میان زوجین صحبت کنیم.
تأثیر دلبستگی بر شخصیت و زندگی آینده افراد
شکل گیری دلبستگی ایمن ، اغلب ناشی از وجود تعاملات گرم و مثبت قبلی با فرد مورد دلبستگی (مادر) می‌باشد. این افراد هم در روابط صمیمانه و هم در روابط مستقل خود احساس راحتی می‌كنند. اكثر اوقات می‌خواهند تعادلی بین صمیمیت و استقلال در روابط خود برقرار كنند.این افرادی كه سبك‌های دلبستگی ایمن دارند روابط بلندمدت‌تری دارند و نسبت به دیگران متعهدتر هستند. این افراد از رابطه بین فردی خود بیشتر احساس رضایت می‌كنند و رابطه خود را بیشتر ادامه می دهند. تفکرات مثبت موجب می‌شوند تا افراد به مسائل دشوارتر و موقعیت‌های نگران كننده بعدی، با خلاقیت بیشتری پاسخ دهند.
عوامل موثر بر حفظ رابطه صمیمانه در زندگی مشترک:
1. طول مدت زندگی : یعنی حفظ صمیمیت در درازمدت ، که نیازمند کسب مهارت‌هایی است.
2. معیارهای زوجین برای زندگی مشترک : چه چیزهایی برایشان در این رابطه پذیرفتنی است و چه چیزهایی مقبول نیست.
واضح است که در صورت تفاوت فاحش معیارهای شخصی طرفین با هم ، رابطه از حالت رضایت‌بخش خارج می شود . چاره این نیست که سریعا به این رابطه پایان دهیم ، بلکه باید با کمک همسر و شریک زندگی راه حلی جستجو کرد. برای یافتن راه‌حل مناسب، باید عناصر و عوامل دخیل در رابطه صمیمانه را شناخت و بر اساس آنها مهارت‌های صمیمانه کردن رابطه مشترک را به کار برد.
یکی از این عوامل مؤثر در رابطه صمیمانه، «سبک‌های دلبستگی» است.
این سبکها بر معیارهای شخصی زوجین اثر می‌گذارد و آنها نیز بر اساس همین سبک دلبستگی، نسبت به خودشان و شریک زندگی‌شان، قضاوت میکنند و رضایت یا عدم رضایت از زندگی مشترک در سایه این سبکها خواهد بود.
3 سبک دلبستگی در رابطه زوجین:
سبک‌های (۱) ایمن، (۲) اجتنابی، (۳) مضطرب ـ دوسویه.
3a. سبک دلبستگی ایمن
افرادی که سبک دلبستگی ایمن دارند، نگرششان به رابطه صمیمانه چنین است:
«نزدیک شدن به دیگران و برقراری روابط صمیمانه، برایشان آسان است؛ به راحتی به دیگران وابسته می‌شوند و با این وابستگی، احساس راحتی میکنند؛ غالباً نگران طرد شدن یا نزدیکی بیش از حد با دیگران نیستند».
این افراد، عزت‌نفس زیادی دارند و فکر میکنند دیگران آنها را دوست دارند. به همین دلیل به راحتی به دیگران اعتماد میکنند و با آنها رابطه صمیمانه برقرار میکنند و از این رابطه احساس خوشحالی ، اطمینان و صمیمت دارند. این‌ها برای طرف دیگر رابطه، حس قدردانی دارند و از سوی دیگر، از آنها هم انتظار پذیرش و حمایت دارند.
سبک دلبستگی ایمن عموماً با خودافشایی، اعتماد به همسر و رابطه جسمی و جنسی با کیفیت تری همراه است. بزرگسالان ایمن دارای سبک ارتباطی قاطعانه می باشند یعنی نظرات خود را بیان می کنند، نظرات همسرشان را می شنوند و سعی می کنند تا بتوانند روی حل مسائل شان کار کنند و آنها را حل نمایند.
روشن است که در زندگی مشترک نیز افرادی که سبک دلبستگی ایمن دارند، از این رابطه بیشتر رضایت دارند و تعهد بیشتری هم نشان می‌دهند. آنان به شریک زندگی‌شان اعتماد میکنند و از زندگی لذت بیشتری می‌برند.
3b. سبک دلبستگی اجتنابی
در سبک دلبستگی اجتنابی، نگرش افراد از این قرار است:
«نزدیک شدن به دیگران و برقراری روابط صمیمانه، برایشان راحت و آسان نیست؛ به سختی به دیگران اعتماد میکنند و وابسته می‌شوند؛ اساساً از وابسته شدن به دیگران خوششان نمی‌آید و وقتی هم کسی به آنها خیلی نزدیک و وابسته شود، احساس ناراحتی میکنند».
کسانی که این سبک دلبستگی را دارند، معمولاً بیشتر دوست دارند تنها باشند و از برقراری روابط فردی دوری میکنند؛ زیرا اعتماد کردن، نزدیک شدن و وابستگی را خطرناک میدانند و بر خلاف سبک قبلی، انتظار دارند دیگران آنها را طرد کنند یا اذیت کنند.
از طرفی این افراد تمایل به برقراری رابطه صمیمانه عاطفی دارند و از سوی دیگر از این نزدیکی عاطفی احساس ناراحتی می کنند ( تعارض دارند). این احساسات با نگرش های منفی درباره خود و همسرشان همراه است. آنها خود را بی ارزش میدانند و نمیتوانند به همسرشان اعتماد کنند، اغلب با همسرشان احساس صمیمیت نمیکنند.
بنابر این کسانی که سبک دلبستگی اجتنابی دارند، ممکن است در ارتباط با همسرش ، دلبستگی و علاقه محکم و شدیدی نداشته باشند. از این رو شاید هنگام قطع رابطه کمتر ناراحت شوند اما از رابطه موجود هم زیاد لذت نمی‌برند و زندگی برایشان شیرین و رضایت‌بخش نیست.
3c. سبک دلبستگی مضطرب - دوسویه
این‌ها میان دو سبک قبلی قرار دارند و مشخصه اصلی‌شان هم این است که همیشه نگران این رابطه هستند. این افراد نگاهشان این است:«برای نزدیک شدن به دیگران و برقراری روابط صمیمانه، نگران هستند؛ احساس میکنند آن قدر که خودشان به رابطه و نزدیک شدن مایل‌اند، دیگران به نزدیک شدن و صمیمت با آنها تمایل ندارند؛ گاهی تمایل شدیدشان به ایجاد رابطه صمیمانه، دیگران را از آنها دور می‌کند؛ خیلی نگران طرد شدن هستند».
معلوم است کسی که سبک دل‌بستگی‌اش، مضطربانه باشد، حتی پس از برقراری رابطه صمیمانه، احساس ناامنی می‌کند و شاید نسبت به رابطه‌های دیگر حسادت کند. این افراد، در زندگی مشترک، همیشه نگران هستند که آیا شریک زندگی‌شان او را واقعاً دوست دارد یا نه.
دیدگاه خود را بنویسید